Syarat-syarat Shalat

Syarat-syarat Shalat Syarat sah dibagi empat: 1. Syarat untuk setiap ibadah: Islam, tamyīz, tahu bahwa itu fardhu, tidak menganggap fardhu sebagai

Syarat-syarat Shalat

Nama, judul Kitab: Terjemah Bughiyah al-Mustarsyidin

Penulis, pengarang:  Habib Abdurrahman Al-Masyhur Ba Alawi  

Tempat tanggal lahir: Tarim, Yaman 29 Sya'ban 1250 H.

Tempat tanggal wafat: Tarim, Yaman 15 Safar 1320 H.

Bidang studi: Fikih [fiqh, fiqih] madzhab Syafi'i 

Daftar Isi 

  1. Syarat-syarat Shalat 
  2. Hal-Hal yang Dimaafkan (al-Ma‘fūwāt)
  3. Kembali ke:  Terjemah Bugiyah al-Mustarsyidin 
  4. Beberapa Kesesatan Kitab Bughiyatul Mustarsyidin
  شروط الصلاة

Syarat-syarat Shalat 

فائدة : اعلم أن للصلاة شروط وجوب وهي : الإسلام ، والتكليف ، والنقاء عن الحيض ، والنفاس ، وشروط صحة وهي أربعة أقسام : ما هو شرط لكل عبادة وهو الإسلام والتمييز والعلم بالفرضية وأن لا يعتقد فرضاً سنة ، وما هو شرط للصلاة فقط وهو طهارة الحدث والخبث والستر والاستقبال ، وما هو شرط للنية وهو أن لا يمضي ركن مع الشك ولا ينوي قطعها ولا يعلق قطعها بشيء ، وما هو من الموانع المطلوب تركها وهو ترك الكلام والأفعال والأكل اهـ باعشن.

(مسألة : ك) : صلى صلاة وأخلّ ببعض أركانها أو شروطها ثم علم الفساد لزمه قضاؤها مطلقاً ، إلا إن كان ما أخلّ به مما يعذر فيه الجاهل بجهله مما قرر في كتب الفقه.

(مسألة : ب) : تنجس بعض بساط أو بيت وجهل محل النجاسة لم ينجس مماسه رطباً للشك ، وتجوز الصلاة عليه إن اتسع عرفاً ويبقى قدر النجاسة ، فإن صغر جداً كملحفة اجتنب الكل ولا يجتهد ، نعم إن علم محل النجاسة صلى على ما سواه مطلقاً اهـ. قلت : وفي بج الواسع ما زاد على قدر موضع صلاته.

(مسألة : ب) : لا تصح الصلاة مع حمل خبز خبز في تنور معمول بروث نحو الحمر إذ لا ضرورة لحمله ، بخلاف أكله مع نحو المرقة وفته فيها فيجوز ، ويعفى عما تطاير حال الأكل في الثوب والبدن للضرورة ، كما أفتى به غير واحد اهـ. قلت وفي باعشن : ويجوز حمل الخبز المعمول في التنانير المعمولة بالسرجين في الصلاة كما قاله الخطيب خلافاً لـ(م ر) اهـ. ومحل الخلاف حيث لم يحرق التنور ثم يغسل وإلا فيطهر ظاهره ، وحينئذ لا ينجس مماسه مطلقاً ، كما مر في الطهارة عن ابن الصباغ والقفال فتنبه.

فائدة : لو لسعت المصلي حية بطلت صلاته أو عقرب فلا ، قاله ابن حجر و (م ر) وأبو مخرمة ، والفرق بينهما أن سم الحية يبقى ظاهراً لكونها تلحس بلسانها والسم نجس ، بخلاف العقرب فإنه يغيض إبرته في اللحم.

فائدة : شرط ساتر العورة أن يمنع إدراك لون البشرة ، قال ابن عجيل في مجلس التخاطب : فلو قرب وتأملها فرآها لم يضر وهو ظاهر ، كما لو رؤيت بواسطة نار أو شمس بحيث لم تر بدونها لمعتدل البصر اهـ ع ش ، اهـ جمل. وقال أبو مخرمة : والمعتمد أنه لا فرق بين مجلس التخاطب ودونه ، نعم لو كان لا ترى إلا بحيث يلصق الناظر عينه بالثوب أو قريباً منه فلا اعتبار به قطعاً اهـ. ولو أخبره عدل رواية بنحو نجس أو كشف عورة وجب قبوله ، كما لو أخبره بكلام أو فعل كثير اهـ تحفة.

فائدة : لو كشفت الريح عورته فسترها حالاً لم يضر ، كما لو كشفه نحو آدمي قاله بج وح ل ، ، وقيده سم بغير المميز ، وقال زي : وحينئذ يضر غير الريح مطلقاً.

 (مسألة : ي) : قولهم : يشترط الستر من أعلاه وجوانبه لا من أسفله الضمير فيها عائد إما على الساتر أو المصلي ، والمراد بأعلاه على كلا المعنيين في حق الرجل السرة ومحاذيها ، وبأسفله الركبتان ومحاذيهما ، وبجوانبه ما بين ذلك ، وفي حق المرأة بأعلاه ما فوق رأسها ومنكبيها وسائر جوانب وجهها ، وبأسفله ما تحت قدميها ، وبجوانبه ما بين ذلك ، وحينئذ لو رؤي صدر المرأة من تحت الخمار لتجافيه عن القميص عند نحو الركوع ، أو اتسع الكمّ بحيث ترى منه العورة بطلت صلاتها ، فمن توهم أن ذلك من الأسفل فقد أخطأ ، لأن المراد بالأسفل أسفل الثوب الذي عم العورة ، أما ما ستر جانبها الأعلى فأسفله من جانب العورة بلا شك كما قررناه اهـ. قلت : قال في حاشية الكردي وفي الإمداد : ويتردد النظر في رؤية ذراع المرأة من كمها مع إرسال يدها ، استقرب في الإيعاب عدم الضرر ، بخلاف ما لو ارتفعت اليد ، ويوافقه في ما في فتاوى (م ر) وخالفه في التحفة قال : لأن هذا رؤية من الجوانب وهي تضر مطلقاً اهـ. وفي الجمل وقولهم : ولا يجب الستر من أسفل أي ولو لامرأة فلو رؤيت من ذيله في نحو قيام أو سجود لا لتقلص ثوبه بل لجمع ذيله على عقبيه لم يضر ، كما قاله ب ر و ع ش اهـ.

فائدة : قال في القلائد : لنا وجه أن عورة الرجل في غير الصلاة القبل والدبر فقط وهو رواية عن مالك وأحمد اهـ ، ولو انكشف بعض وركه فستره بالأرض في جلوسه كفى كالستر بيده اهـ فتاوى ابن حجر ، ولو لم يجد إلا ثوب حرير استتر به ولو خارج الصلاة حيث تعذر نحو الطين والحشيش والورق ، أو لم يلق به ذلك بخلافه مع عدم الحرير فيجب الستر بها وإن لم تلق به اهـ جمل.
 Syarat-Syarat Shalat

Faedah  
Ketahuilah bahwa shalat memiliki:  
- Syarat wajib (yang membuat shalat wajib dilakukan): Islam, baligh/berakal (taklīf), suci dari haid dan nifas.  
- Syarat sah dibagi empat:  
  1. Syarat untuk setiap ibadah: Islam, tamyīz, tahu bahwa itu fardhu, tidak menganggap fardhu sebagai sunnah.  
  2. Syarat khusus shalat: suci dari hadats dan khabats, menutup aurat, menghadap kiblat.  
  3. Syarat niat: tidak melewatkan rukun dalam keraguan, tidak berniat memutus shalat, tidak menggantungkan pemutusan pada sesuatu.  
  4. Syarat menghindari penghalang: meninggalkan bicara, gerakan (selain shalat), dan makan.  
  (Ba‘isyin)

Masalah  
Shalat tapi meninggalkan sebagian rukun atau syarat, kemudian tahu rusak → wajib qadha’ secara mutlak.  
Kecuali yang dimaafkan karena jahil (sudah ditetapkan dalam kitab fiqih).

Masalah  
Sebagian karpet/rumah terkena najis tapi tidak tahu tempatnya → yang menyentuhnya (basah) tidak najis karena syak.  
Boleh shalat di atasnya jika luas menurut ‘urf dan menyisakan tempat najis.  
Jika sangat kecil (seperti sajadah) → hindari seluruhnya, tidak perlu ijtihad.  
Jika tahu tempat najis → shalat di selainnya secara mutlak.  
(al-Bujairmī: yang luas = lebih dari tempat shalatnya)

Masalah  
Tidak sah shalat sambil membawa roti yang dibakar di tungku berbahan kotoran keledai dll., karena tidak ada dharūrah membawanya.  
Berbeda jika memakannya dengan kuah dan remahannya jatuh ke kuah → boleh.  
Dimaafkan yang beterbangan saat makan ke baju/badan karena dharūrah (fatwa beberapa ulama).  
Ba‘isyin: boleh membawa roti yang dibakar di tungku berbahan kotoran (al-Khatīb; berbeda ar-Ramlī).  
Perbedaan berlaku jika tungku tidak dibakar lalu dicuci; jika ya → permukaannya suci, tidak menajiskan yang menyentuhnya (seperti pendapat Ibnu ash-Shabbāgh dan al-Qaffāl dalam bab thahārah).

Faedah  
Digigit ular dalam shalat → batal.  
Digigit kalajengking → tidak batal (Ibnu Hajar, ar-Ramlī, Abū Mukhramah).  
Perbedaan: racun ular tetap di permukaan (ular menjilat dengan lidah, racun najis); kalajengking menusuk ke dalam daging.

Faedah  
Syarat penutup aurat: menghalangi terlihatnya warna kulit.  
Ibnu ‘Ajīl: dari jarak bicara. Jika mendekat dan memperhatikan baru terlihat → tidak membahayakan.  
Demikian jika terlihat karena cahaya api/matahari yang tidak terlihat tanpa itu bagi penglihatan normal (‘Īsy, al-Jamal).  
Abū Mukhramah: mu‘tamad tidak beda antara jarak bicara atau tidak.  
Tapi jika hanya terlihat jika mata ditempelkan atau sangat dekat → tidak dianggap.  

Jika orang adil mengabarkan najis atau aurat terbuka → wajib diterima (seperti kabar bicara/gerakan banyak) (Tuhfah).

Faedah  
Angin membuka aurat lalu segera ditutup → tidak membahayakan.  
Demikian jika dibuka manusia (al-Bujairmī, Huffāzh).  
Samhūdī: kecuali anak belum tamyīz.  
Ziyādī: selain angin → membahayakan mutlak.

Masalah  
Ucapan “satar al-‘aurah min a‘lāhi wa jawānibihi lā min asfalihi”:  
Dhamīr kembali ke penutup atau orang shalat.  
- Bagi laki-laki: atas = pusar dan sejajarnya; bawah = lutut dan sejajarnya; samping = di antaranya.  
- Bagi wanita: atas = atas kepala, pundak, seluruh sisi wajah; bawah = bawah telapak kaki; samping = di antaranya.  

Maka jika dada wanita terlihat dari bawah kerudung karena longgar saat ruku‘, atau lengan lebar hingga aurat terlihat → batal.  
Jangan salah paham bahwa itu dari bawah; yang dimaksud bawah adalah bawah kain yang menutupi aurat.  
Yang menutupi sisi atas → bawahnya tetap sisi aurat.

Faedah  
Ada wajh: aurat laki-laki di luar shalat hanya qubul dan dubur (riwayat dari Mālik & Ahmad) (al-Qalā’id).  
Jika sebagian pinggul terbuka lalu ditutup dengan tanah saat duduk → cukup seperti ditutup tangan (fatwa Ibnu Hajar).  
Jika tidak ada penutup kecuali sutera → pakai (walaupun di luar shalat) jika sulit pakai lumpur/rumput/daun, atau tidak bisa pakai itu.  
Jika ada sutera → wajib pakai (al-Jamal).
المعفوّات

Hal-Hal yang Dimaafkan (al-Ma‘fūwāt)


فائدة : يعفى عن محل استجماره ، فلو حمل مستجمراً بطلت كما لو حمل حامله ، وكالمستجمر كل ذي نجس معفوَ عنه ، أو ما فيه ميتة معفوّ عنها ، أو طين شارع اهـ جمل.

(مسألة : ب ك) : يعفى عن جلد نحو القمل الذي في تضاعيف الخياطة مما يشق إخراجه ولا يظهر إلا بالفتق ، وإن علم به ، زاد ب : فإن لم يشقّ فلا ، خِلافاً للزركشي وابن العماد ، وعلى كل تقدير فالاحتياط لا يخفى ، وإذا قلنا بعدم العفو لزمه إعادة كل صلاة تيقنها بعده.

فائدة : يعفى عن دم نحو البراغيث وإن تفاحش ، ولا في البدن وهو رطب لكن بنحو عرق وماء طهارة وحلق ، أو بما تساقط حال الشرب والأكل ، أو بنحو بصاق في ثوبه لمشقة الاحتراز في الكل ، بخلاف نحو ماء تبرد ، وهذا بالنسبة للصلاة ولملبوس يحتاج إليه ولو للتجمل. واعلم أن النجاسة أربعة أقسام : قسم لا يعفى عنه مطلقاً وهو معروف ، وقسم عكسه وهو ما لا يدركه الطرف ، وقسم يعفى عنه في الثوب دون الماء وهو قليل الدم لسهولة صون الماء عنه ، ومنه أثر الاستنجاء فيعفى عنه في البدن ، والثوب المحاذي لمحله خلافاً لابن حجر ، وقسم عفي عنه في الماء دون الثوب وهو الميتة التي لا دم لها سائل حتى لو حملها في الصلاة بطلت ، ومنه منفذ الطير اهـ ش ق.

(مسألة) : حاصل كلامهم في رطوبة فرج المرأة التي هي ماء أبيض متردد بين المذي والغرق ، أنها إن خرجت من وراء ما يجب غسله في الجنابة يقيناً إلى حد الظاهر ، وإن لم تبرز إلى خارج نقضت الوضوء ، أو من حد الظاهر وهو ما وجب غسله في الجنابة ، أعني الذي يظهر عند قعودها لقضاء حاجتها لم تنقض ، وكذا لو شكت فيها من أيهما هي على الأوجه ، وأما حكمها نجاسة وطهارة فما كان من حد الظاهر فطاهر قطعاً ، وما وراءه مما يصله ذكر المجامع فطاهر على الأصح ، وما وراء ذلك فنجس قطعاً ، هذا ما اعتمده في التحفة وغيرها ، واعتمد في الفتاوى و (م ر) أن الخارجة من الباطن نجسة مطلقاً ، لكن يعفى عما على ذكر المجامع. وقال (ع ش : ) ويعفى عن دم الاستحاضة ، فلا ينجس به ذكر المجامع أيضاً وإن طال خلاف العادة فيهما ، كما لو أدخلت أصبعها لحاجة فعلق به دم اهـ.

فائدة : أفتى الشيخ عبد الله باسودان بالعفو عن مدخل الجوابي ومخرجها ، وتقذر الرجل بها ، والمشي بذلك في المسجد ، وإن كان لا يعفى عن طين الشارع في المسجد لإمكان تجفيف الرجل ، بخلاف هذا لزيادة المشقة هنا.

(

مسألة : ك) : يعفى عن طين الشارع ومائه ، يعني محل المرور ولو في البيت إذا مشى فيه ، وبه أو برجله رطوبة وإن تنجس بمغلظ ، قال ق ل : وسواء أصابه ما ذكر من الشارع أو من شخص أصابه ، أو من محل انتقل إليه ولو كلباً انتفض ، ولو مشى بذلك في مكان آخر طاهر لم ينجس بتلويثه بما في رجله ونعله على المعتمد ، وأفتى (م ر) فيما لو تلوثت رجله بطين الشارع المعفوّ عنه وأراد غسلها عن الحدث بالعفو عن إصابة ماء الوضوء لهذا الطين حتى لا يحتاج إلى تسبيع رجله عند غسلها لو فرض أن الطين متنجس بمغلظ ، وفيما لو غسل ثوباً فيه دم براغيث لأجل تنظيفه وبقي به الدم بالعفو عنه إيضاً ، قال : ويعفى عن كل ما يشق الاحتراز عنه ذكره أم لا. وأفتى ابن حجر بأنه لو وقع ونيم الذباب على الورق وجرى عليه القلم عفي عنه.

(مسألة : ب ي) : يعفى عن نحو ذرق الطيور في محل الصلاة والمشي إليها من المسجد وأماكن الصلاة بشرط كثرته ، وأن لا تكون رطوبة في أحد الجانبين أجنبية وهي التي لا يحتاج إليها ، بخلاف ماء الطهارة والشرب والعرق وغسل التبرد ، وأن لا يتعمد ملامستها من غير حاجة ، فلا يكلف المشي والصلاة على المكان الطاهر.

(مسألة : ب) : الحياض التي يجتمع فيها الماء والبول ونحوه من النجاسات المغيرة وتلغ فيها الكلاب ، فإن كانت مما تعم بها البلوى كأن تكون بطريق المارة ، عفي عن مائها وترابها مع الرطوبة بالنسبة لنحو القدم والثوب مما يتعسر الاحتراز عنه غالباً ، بأنه لا ينسب صاحبها إلى سقطة أو قلة تحفظ ، وإن كثر وانتشر بنحو عرق ، ومع ذلك يحرم تلويث المسجد به ، وأفتى بعضهم بالعفو عن ولوغ الكلب الحياض وخالفه ابن حجر.

(مسألة : ك) : ابتلي بخروج دم كثير من لثته أو بجروح سائلة أو بواسير أو ناصور واستغرق جل أوقاته ، لزمه التحفظ والحشو بوضع نحو قطنة على المحل ، فإن لم ينحبس الدم بذلك لزمه ربطه إن لم يؤذه انحباس الدم ولو بنحو حرقان وكان حكمه حكم السلس ، لكن لا يلزمه الوضوء لكل فرض ، ويعفى عن قليل الدم وإن خرج من المنافذ كما قاله ابن حجر ، خلافاً لـ(م ر) لكن قاعدته العفو مما يشق الاحتراز تقتضي العفو هنا أيضاً ، وتصح صلاته ووضوؤه ولا قضاء ، ويعفى عما يصيب مأكوله ومشروبه للضرورة.

فائدة : قال في التحفة : ولو رعف في الصلاة ولم يصبه إلا القليل لم يقطعها ، وإن كثر نزوله على منفصل عنه ، فإن كثر ما أصابه لزمه قطعها ولو جمعة ، وإن رعف قبلها واستمر فإن رجى انقطاعه والوقت متسع انتظره وإلا تحفظ كالسلس اهـ. 
 

Hal-Hal yang Dimaafkan (al-Ma‘fūwāt)

Faedah  
Dimaafkan tempat istijmār.  
Jika membawa orang yang istijmār → batal seperti membawa pembawanya.  
Demikian setiap yang ada najis dimaafkan, atau bangkai dimaafkan, atau lumpur jalan (al-Jamal).

Masalah  
Dimaafkan kulit kutu dll. di lipatan jahitan yang sulit dikeluarkan kecuali dengan membongkar, walaupun tahu (al-Bujairmī: jika tidak sulit → tidak dimaafkan, berbeda az-Zarkasyī & Ibnu al-‘Imād).  
Jika tidak dimaafkan → wajib ulang setiap shalat yang diyakini setelahnya.

Faedah  
Dimaafkan darah kutu dll. walaupun banyak.  
Tidak dimaafkan di badan yang basah kecuali karena keringat, air thahārah, cukur, yang jatuh saat makan/minum, atau ludah di baju (sulit dihindari).  
Berbeda dengan air dingin.  
Ini untuk shalat dan pakaian yang dibutuhkan (walaupun untuk berhias).  

Najis ada empat:  
1. Tidak dimaafkan mutlak (umum).  
2. Dimaafkan mutlak (yang tidak terlihat mata).  
3. Dimaafkan di baju bukan air (darah sedikit, mudah jaga air darinya; termasuk sisa istinja’ di badan, dan baju yang menempel tempatnya — berbeda Ibnu Hajar).  
4. Dimaafkan di air bukan baju (bangkai tanpa darah mengalir; termasuk kotoran burung — jika dibawa dalam shalat → batal).

Masalah  
Ringkasan cairan farji wanita (putih, antara madzī dan wadi):  
- Keluar dari luar yang wajib dicuci junub (tampak saat duduk buang hajat) → tidak batal wudhu.  
- Dari dalam (yang wajib dicuci junub) → batal wudhu.  
- Ragu dari mana → tidak batal (ashah).  

Hukum najis/suci:  
- Dari luar → suci mutlak.  
- Dari dalam yang sampai kemaluan saat jima‘ → suci (ashah).  
- Lebih dalam → najis mutlak.  
(Tuhfah dll.)  

Fatwa dan ar-Ramlī: yang keluar dari dalam najis mutlak, tapi dimaafkan yang di kemaluan.  
‘Īsy: dimaafkan darah istihādhah, tidak menajiskan kemaluan walaupun lama (seperti memasukkan jari karena hajat lalu terkena darah).

Faedah  
‘Abdullāh Bāsūdān berfatwa dimaafkan masuk/keluar toilet, jijik laki-laki terhadapnya, dan berjalan di masjid dengan itu.  
Bukan lumpur jalan di masjid (bisa kaki dikeringkan), berbeda ini karena lebih sulit.

Masalah  
Dimaafkan lumpur jalan dan airnya (tempat lewat, walaupun di rumah) jika berjalan di sana dengan kaki basah, walaupun najis mughallazhah.  
Qalyūbī: sama jika terkena dari orang lain atau tempat yang berpindah (walaupun anjing mengibaskan badan).  
Berjalan ke tempat suci lain dengan itu → tidak menajiskan tempat itu (mu‘tamad).  
ar-Ramlī berfatwa: kaki terkena lumpur jalan (dimaafkan), saat cuci kaki untuk hadats → dimaafkan air wudhu terkena lumpur itu (tidak perlu tujuh kali kaki jika mughallazhah).  
Demikian cuci baju ada darah kutu untuk bersihkan → dimaafkan darah yang tersisa.  
Dimaafkan segala yang sulit dihindari (disebut atau tidak).  
Ibnu Hajar: kotoran lalat jatuh ke kertas lalu dilalui pena → dimaafkan.

Masalah  
Dimaafkan kotoran burung di tempat shalat dan jalan ke sana dari masjid/tempat shalat dengan syarat:  
- Banyak  
- Tidak ada kelembaban asing (yang tidak dibutuhkan) di salah satu sisi (bukan air thahārah/minum/keringat/air dingin)  
- Tidak sengaja menyentuh tanpa hajat  
→ Tidak wajib shalat/berjalan di tempat suci.

Masalah  
Kolam yang terkumpul air + kencing/najis pengubah + diminumi anjing:  
- Jika umum terkena (jalan orang lewat) → dimaafkan air dan lumpurnya dengan kelembaban untuk kaki/baju yang sulit dihindari secara umum (tidak dianggap lalai).  
  Walaupun banyak dan menyebar karena keringat dll.  
  Tapi haram mengotori masjid dengannya.  
- Sebagian berfatwa dimaafkan diminumi anjing; Ibnu Hajar menyanggah.

Masalah  
Orang sering keluar darah banyak dari gusi/luka/cairan/wasir/fistula hingga hampir seluruh waktu → wajib jaga diri dan tutup dengan kapas dll.  
Jika tidak berhenti → wajib ikat jika tidak membahayakan (walaupun panas dll.), hukumnya seperti beser → tidak wajib wudhu tiap fardhu.  
Dimaafkan darah sedikit walaupun dari lubang (Ibnu Hajar; berbeda ar-Ramlī).  
Tapi kaedah ar-Ramlī (dimaafkan yang sulit dihindari) menghendaki dimaafkan juga di sini.  
Shalat dan wudhunya sah, tidak qadha’.  
Dimaafkan yang terkena makanan/minuman karena dharūrah.

Faedah  
Mimisan dalam shalat:  
- Hanya sedikit terkena → tidak putus shalat.  
- Banyak tapi di tempat terpisah → tidak wajib putus.  
- Banyak terkena → wajib putus walaupun Jumat.  
Mimisan sebelum shalat dan terus:  
- Berharap berhenti dan waktu luas → tunggu.  
- Jika tidak → jaga diri seperti beser (Tuhfah).

LihatTutupKomentar